Bron: Barbara Pasquinelli, Gebaar en expressie. Vertaald door Sandra Verhulst. Ludion, 2007.
#1
De manier waarop personages op elkaar inwerken kan je niet alleen via taal duidelijk maken. Soms is het veel krachtiger om vanuit beweging te werken. Acteur Karel Tuytschaever liet zich voor het bewegingsadvies o.a. inspireren door lichaamstaal in klassieke kunstwerken.
Hoewel het niet altijd meteen te doorgronden is, is lichaamstaal een grote bron van betekenisgeving in kunstwerken. Gebaren en expressie waren vroeger cruciaal om verhalen visueel te vertalen voor zij die niet konden lezen of het verhaal nog niet kenden.
Ook in theater en film is lichaamstaal een belangrijk element van de beeldtaal. Deze hoeft niet op dezelfde lijn te zitten van wat er gezegd wordt. Je lichaamshouding kan immers meer prijsgeven dan je zelf kan controleren.
Beschrijvende gebaren zijn voornamelijk beeldend: ze duiden op een bepaalde inhoud, gebeurtenis of thematiek. Denk aan een uitgestoken vinger: dit kan een richtingaanwijzing of een beschuldiging zijn. Ook kan het wijzen op macht.
Expressieve gebaren duiden dan weer op een emotionele toestand. Een slap hangende arm kan bijvoorbeeld wijzen op een personage dat zich fysiek en/of geestelijk volledig heeft overgegeven.
Rituele handgebaren zijn eerder symbolisch: ze maken vast deel uit van religieuze en burgerlijke ritueel. Denk aan de handoplegging tijdens de eedaflegging van een vorst. De omstanders strekken hun hand uit richting de vorst, zonder handschoen, om daarmee hun trouw aan de koning te zweren. Zo ontvangt de koning ook miraculeuze krachten.
Giuseppe Bossi, De vrede van Konstanz, 1809-1810.
Zelfs vandaag vind je deze houding terug:
Een andere manier van hoe we betekenis overbrengen, is het gebruik van handgebaren. Denk aan sprekers in het openbaar die codes gebruiken die teruggaan tot het Oude Rome.
Of aan gang signs:
Of emoji’s:
