Het begrip ‘homoseksualiteit’ als geaardheid bestaat eigenlijk pas sinds de 19de eeuw. In de periode daarvoor was heteroseksualiteit de norm. Alle afwijkingen daarvan vielen onder het begrip ‘sodomie’. Sodomie zag men echter als een zonde of verleiding, en niet als iets wat een identiteit bepaalt. Sodomie als individuele aanklacht werd ten tijde van Marlowe zelden vervolgd. Bijna altijd kwam deze beschuldiging voor in combinatie met andere aantijgingen, zoals hoogverraad of atheïsme. Homo-erotiek werd over het algemeen wel toegelaten, zolang dit achter gesloten deuren gebeurde en de sociale orde niet verstoord werd.
#1
Doorgaans wordt Edward the Second gelezen als een romantische tragedie over homoseksualiteit. De relatie tussen Gaveston en Edward vormt het kloppend hart van de dramatische handeling. Marlowe zelf werd ook meermaals beschuldigd van sodomie. Hoewel veel van zijn teksten homoerotische passages bevatten — zoals het gedicht Hero and Leander— betekent dit niet noodzakelijk dat Marlowe zelf homoseksueel was. Homoseksualiteit als identiteit bestond in de 16de eeuw nog niet zoals wij dat vandaag kennen.
Or Not…
Toch leest niet iedereen Edward the Second met de focus op homoseksualiteit. Zo zou je het ook als een politieke thriller kunnen beschouwen of als een romantische tragedie met de klemtoon op de wanhoop van Isabella, de koningin.
Ook de geaardheid van de historische Edward II is een twistpunt. Gaveston en Edward leerden elkaar kennen als jonge mannen en werden snel erg hecht, zij het als bloedbroeders of als geliefden. Sommige historici wijzen er bovendien op dat Edward pas na zijn dood werd beschuldigd van homoseksualiteit.
#2
Bewerkingen
In 1991 maakte de Brit Derek Jarman een activistische queer versie van Edward II. In de film verwijst Jarman, die zelf AIDS-patiënt was, naar de AIDS-crisis, het homofobe politieke klimaat en de gay rights protesten van de jaren 80.
In 1970 maakte de BBC een televisiefilm van Edward the Second. Sir Ian McKellen, ook wel bekend als Gandalf uit The Lord of the Rings, speelt Edward. De kus tussen Gaveston en Edward was de eerste gay kus op Britse televisie.
#3
Edward Twee, de fABULEUS-versie
In werkelijkheid waren Edward en Gaveston even oud. Toch wordt er in vele opvoeringen een leeftijdsverschil gecreëerd tussen de rollen. Edward wordt vaak als oudere man gecast die zijn lusten botviert op een veel jongere Gaveston. Maar nog vaker speelt een jonge man de koning, en is Gaveston een veertiger. Deze verhouding benadrukt de opmars van een nieuwe generatie met andere normen en waarden. Bovendien lijkt de jonge Edward nog beïnvloedbaar, wisselvallig en bijna naïef in zijn absolutisme. “De king doet wat hij wil”, al wordt hij heel de tijd overschaduwd door zijn meer ervaren edelen.
Gaveston wordt in deze productie gespeeld door de enige volwassene op het podium. Hij is een buitenstaander op elk vlak: hij is ouder, een buitenlander (hij komt van Frankrijk) en is van lagere afkomst dan de rest van de edelen. Bovendien weet Gaveston maar al te goed hoe het machtsspel eraan toe gaan. Alleen weigert hij om eraan deel te nemen. En dat maakt hem gevaarlijk.
